Ćelije karcinoma dojke, koje se uzimaju tokom biopsije ili operacije, testiraju se kako bi se utvrdilo da li posjeduju određene proteine poznate kao estrogenski i progesteronski receptori. Ukoliko ćelije karcinoma dojke sadrže ove receptore (proteine), hormoni estrogen i progesteron se na njih vežu, što stimulira rast karcinoma.

Karcinomi se dijele na hormonski receptor-pozitivne ili hormonski receptor-negativne, na osnovu toga da li imaju ili nemaju navedene receptore (proteine).

Poznavanje statusa hormonskih receptora važno je jer pomaže u određivanju opcija liječenja. Tražite informacije od vašeg doktora o vašem statusu hormonskih receptora i šta to znači za vas.

Šta su estrogenski i progesteronski receptori?

Receptori su proteini u ili na ćelijama koji se mogu vezati za određene supstance u krvi. Normalne ćelije dojke i neke ćelije karcinoma dojke imaju receptore koji se pridružuju za hormone estrogen i progesteron i trebaju te hormone za rast ćelija.

Ćelije karcinoma dojke mogu imati jedan, oba ili nijedan od ovih receptora.

• ER-pozitivni: Karcinomi dojke koji imaju estrogenske receptore nazivaju se ER-pozitivni (ili ER+).
• PR-pozitivni: Karcinomi dojke sa progesteronskim receptorima nazivaju se PR-pozitivni (ili PR+).
• Hormonski receptor-pozitivni: Ako ćelija karcinoma ima jedan ili oba receptora, nazivamo hormonski receptor-pozitivni (također nazvani hormonski pozitivni ili HR+).
• Hormonski receptor-negativni: Ako ćelija karcinoma nema ni estrogenski ni progesteronski receptor, nazivamo hormonski receptor-negativni (također nazvani hormonski negativni ili HR-).

Sprječavanje vezivanja hormona estrogena i progesterona za receptore može pomoći u zaustavljanju rasta i širenja karcinoma. Postoje lijekovi koji se mogu koristiti u ovu svrhu.

Zašto je važno znati status hormonskih receptora?

Poznavanje statusa hormonskih receptora karcinoma pomaže doktorima da odluče kako ga liječiti. Ako karcinom ima jedan ili oba navedena hormonska receptora, lijekovi za hormonsku terapiju mogu se koristiti da bi se smanjili nivoi estrogena ili zaustavilo djelovanje estrogena na ćelije karcinoma dojke. Ova vrsta liječenja je korisna za hormonski receptor-pozitivne karcinome dojke, ali ne djeluje na tumore koji su hormonski receptor-negativni (ER- i PR-negativni).

Svi invazivni karcinomi dojke trebali bi biti testirani na oba ova hormonska receptora, bilo na uzorku biopsije ili kada se tumor ukloni operacijom. Otprilike 3 od 4 karcinoma dojke imaju barem jedan od ovih receptora. Ovaj procenat je viši kod starijih žena nego kod mlađih žena. DCIS bi također trebao biti provjeren na hormonske receptore.

Kako se testiraju tumori dojke na hormonske receptore?

Test nazvan imunohistohemijski (IHC) test se najčešće koristi da bi se utvrdilo da li ćelije karcinoma imaju estrogenske i progesteronske receptore. Rezultati testa će pomoći vama i vašem ljekaru/ljekarima da donesete najbolje odluke o liječenju.

Šta znače rezultati testa na hormonske receptore?

Rezultati testa će vam pokazati status hormonskih receptora. Tumor će biti označen kao hormonski receptor-pozitivan ukoliko najmanje 1% testiranih ćelija ima estrogenske i/ili progesteronske receptore. U suprotnom, test će pokazati da je tumor hormonski receptor-negativan.

Hormonski receptor-pozitivne (ili hormonski pozitivne) ćelije karcinoma dojke imaju estrogenske (ER) ili progesteronske (PR) receptore ili oba. Ovi karcinomi dojke mogu se liječiti lijekovima za hormonsku terapiju koji smanjuju nivo estrogena ili blokiraju estrogenske receptore. Hormonski receptor-pozitivni karcinomi obično rastu sporije od onih koji su hormonski receptor-negativni. Žene sa hormonski receptor-pozitivnim karcinomima obično imaju bolju prognozu na kratki rok, ali ovi karcinomi se ponekad mogu vratiti mnogo godina nakon liječenja.

Hormonski receptor-negativni (ili hormonski negativni) karcinomi dojke nemaju estrogenske ili progesteronske receptore. Liječenje lijekovima za hormonsku terapiju nema svrhu za ove karcinome. Ovi karcinomi obično rastu brže od hormonski receptor-pozitivnih karcinoma. Ako se vrate nakon liječenja, često je to u prvih nekoliko godina. Hormonski receptor-negativni karcinomi su češći kod žena koje još nisu prošle kroz menopauzu.

Triple-negativni karcinomi dojke nemaju estrogenske ili progesteronske receptore i također ne proizvode previše proteina zvanog HER2. Ovi karcinomi su češći kod žena mlađih od 40 godina, žena crne rase ili žena koje imaju mutaciju u genu BRCA1. Triple-negativni karcinomi dojke rastu i šire se brže od većine drugih vrsta karcinoma dojke. Budući da ćelije karcinoma nemaju hormonske receptore, hormonska terapija nije korisna u liječenju ovih karcinoma. Budući da nemaju veću količinu HER2 proteina, lijekovi koji ciljaju HER2 također nisu korisni.

Kemoterapija može biti korisna.

Triple-pozitivni karcinomi su ER-pozitivni, PR-pozitivni i HER2-pozitivni. Ovi karcinomi se mogu liječiti hormonskim lijekovima kao i lijekovima koji ciljaju HER2.

Izvor: American Cancer Society
Više o sličnim temama možete saznati na našem blogu.